EK-1

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönergenin amacı, engelli, yaşlı ve bakıma ihtiyacı olan bireylere bakım ve rehabilitasyon hizmeti veren kuruluşlarda, ek ünite ve ek birimler ile evde bakıma destek hizmetlerinde; kaliteli hizmet sunumunun teşvik edilmesi ile memnuniyetin, güvenliğin ve mahremiyetin sağlanması amacıyla bakım hizmet kalite standartlarının ve ilgili rehberlerin hazırlanması, uygulanması, kuruluşların değerlendirilmesi ve puanlandırılmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönerge; her yaşta engelli, yaşlı ve bakıma ihtiyacı olan bireylere bakım ve rehabilitasyon hizmeti sunan resmi ve özel gündüz yaşam merkezleri, bakım merkezi, bakım ve rehabilitasyon merkezi, huzurevi, huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezi ile bu kuruluşlara bağlı ek ünite, ek birimler ve evde bakıma destek hizmetlerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu yönerge, 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 65 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi, 71 inci maddesinin birinci fıkrasının (b), (e) ve (h) bentleri, 508 inci maddesi; 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu'nun 2 nci, 34 üncü, 35 inci, Ek 7 nci ve Ek 10 uncu maddeleri; 30/7/2006 tarihli ve 26244 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakıma Muhtaç Özürlülere Yönelik Resmi Kurum ve Kuruluşlar Bakım Merkezleri Yönetmeliği; 4/11/2016 tarihli ve 29878 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği; 21/2/2001 tarihli ve 24325 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri Yönetmeliği; 5/4/1987 tarihli ve 19422 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu Kurum ve Kuruluşları Bünyesinde Açılacak Huzurevlerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik; 7/8/2008 tarihli ve 26960 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Özel Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri Yönetmeliği ile 3/9/2010 tarihli ve 27691 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Özürlülerin Bakımı, Rehabilitasyonu ve Aile Danışmanlığı Hizmetlerine Dair Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve Kısaltmalar
MADDE 4 – (1) Bu Yönergede geçen;
a) Bakanlık: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nı,
b) Bakım Hizmetleri Kalite Standartları (BHKS): Bakanlıkça, kuruluşlar tarafından sunulan bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinin hizmet kalitesinin artırılması ve değerlendirilmesi amacıyla geliştirilen standartların tamamını,
c) Bakım Merkezi: Bakanlık, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılan, engelli ve yaşlı bireylere yönelik yirmi dört saat yatılı hizmet sunan bakım merkezlerini,
ç) Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi: Bakanlık, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılan, bedensel, zihinsel ve ruhsal engelleri nedeniyle normal yaşamın gereklerine uyamama durumunda olan kişilerin, fonksiyon kayıplarını gidermek ve toplum içinde kendi kendilerine yeterli olmasını sağlayan becerileri kazandırmak veya bu becerileri kazanamayanlara devamlı bakmak üzere kurulan ve yirmi dört saat yatılı hizmet sunan kuruluşları
d) Başkanlık: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kalite Geliştirme Dairesi Başkanlığı’nı,
e) Değerlendirici: Genel Müdürlük tarafından yetkilendirilen ve değerlendirme faaliyetlerini gerçekleştiren 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 4 üncü maddesinin (a) fıkrası kapsamında olup BHKS eğitimi almış, lisans mezunu, engelli/yaşlı alanında asgari 3 yıl deneyimi olan kişiyi,
f) Değerlendirme: Kuruluşlar tarafından sunulan hizmetlerin, BHKS’ye uygunluğunu belirlemek amacıyla yapılan incelemeyi,
g) Değerlendirme Dönemi: Olağan yıllık değerlendirmelerin yapıldığı, her yılın 1 Ocak (dâhil) ile 30 Haziran (dâhil) günleri arasını kapsayan dönemi,
ğ) Değerlendirme Ekibi: İdari personel ile meslek ve sağlık personellerinden oluşan asgari 3 kişilik ekibi,
h) Ek Ünite/Ek Birim: Bakım ve/veya bakım ve rehabilitasyon hizmeti sunan merkezlere bağlı oluşturulan ve yirmi dört saat hizmet sunulan engelli bireylere yönelik umut evleri ile huzurevi ve/veya huzurevi yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerine bağlı oluşturulan ve yirmi dört saat hizmet sunulan yaşlı bireylere yönelik yaşam evlerini,
ı) Evde Bakıma Destek: Engelli veya yaşlı bireye ihtiyaçları doğrultusunda bireysel bakım planı oluşturularak, plan dâhilinde evinde sağlanan kişisel bakımı, ev içi düzenlemeleri, varsa yakınının bakım ile ilgili eğitimini ve bireyin yaşama katılımını sağlamak için oluşturulan hizmeti,
i) Genel Müdürlük: Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nü,
j) Gündüz Yaşam Merkezleri: Engelli veya yaşlı bireylere yönelik hizmet sunan yatılı olmayan merkezleri,
k) Huzurevi: Sağlıklı yaşlıları huzurlu bir ortamda korumak ve bakmak, sosyal, psikolojik, fiziksel ve moral ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Bakanlık, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılan ve yirmi dört saat yatılı hizmet sunan kuruluşları,
l) Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezi: Yaşlıları korumak, bakmak, sosyal, psikolojik ve fiziksel gereksinimlerini karşılamak, sürekli bakıma ve rehabilitasyona gereksinim duyanlara bakım ve rehabilitasyon hizmeti vermekle görevli ve yükümlü olan ve Bakanlık, diğer kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılan ve yirmi dört saat hizmet sunulan merkezleri,
m) İdari Personel: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Uzmanı/Uzman Yardımcısı, il müdürü, il müdür yardımcısı, kuruluş müdürü, kuruluş müdür yardımcısı, mimar, mühendis, şehir plancısı ve şube müdürü ünvanlı personel ile asgari 4 yıllık lisans eğitimi almış olup 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36 ncı maddesine göre genel idare hizmetleri sınıfında (GİH) sayılan unvanlara sahip personeli,
n) İl Kalite Koordinatörlüğü: İl müdürlüğünde BHKS çerçevesinde Bakanlık adına iş ve işlemleri yürütmek ve koordine etmek üzere oluşturulan veya görevlendirilen birimi,
o) İl Müdürlüğü: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nü,
ö) İş günü: Resmi tatiller hariç olmak üzere Pazartesi, Salı, Çarşamba, Perşembe ve Cuma günlerini,
p) İtiraz Komisyonu: Genel Müdürlük tarafından oluşturulan ve değerlendirme sonuçlarına ilişkin itirazları karara bağlamakla görevli komisyonu,
r) Kalite Puanı: Değerlendirme sonucunda değerlendirici ekip tarafından her kuruluş için belirlenen BHKS puanını,
s) Kuruluş: Engelli ve/veya yaşlı bireylere yönelik ilgili mevzuat çerçevesinde Bakanlıkça veya Bakanlıkça verilen resmi izinle açılmış kamu kurum ve kuruluşları, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişilerine ait gündüz yaşam merkezleri ile yatılı kuruluşları ve bunlara bağlı ek üniteleri,
ş) Kuruluş Kalite Temsilcisi: Kuruluşlarda görev yapan ve kalite sorumlusu olarak kuruluşça belirlenen ve Genel Müdürlüğe bildirilen kuruluş personelini,
t) Meslek ve Sağlık Personeli: Aldığı asgari dört yıllık lisans eğitimi ile çocuk gelişimci, ebe, ergoterapist, fizyoterapist, gerontolog, hemşire, odyolog, öğretmen, psikolog, psikolojik danışman, sağlık memuru, sosyal çalışmacı, sosyolog, tabip, uzman tabip olarak görev yapanlar ile lisans mezunu olup engelli veya yaşlı alanında fiilen çalışmakta olan diğer benzer unvanlara sahip personel ve fakültelerin özel eğitim bölümü mezunlarını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kalite Standartlarının Hazırlanması ve Uygulanması
MADDE 5 – (1) BHKS’nın hazırlanması, değiştirilmesi, değerlendirme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi, değerlendiricilerin belirlenmesi, eğitilmesi ve yetkilendirilmesi ile kuruluşların puanlanmasına ilişkin tüm iş ve işlemler Genel Müdürlükçe yürütülür.
(2) Kuruluşlar bakım hizmetlerine ilişkin uygulamalarında, sundukları hizmet modellerine göre BHKS’nin ilgili standartlarını esas almak zorundadır. Kuruluşların sundukları hizmet modelleri ile buna ilişkin somut ve objektif koşullar göz önünde bulundurularak değerlendirme raporuna gerekçesi açıkça yazılmak koşuluyla bazı standartlar değerlendirme dışında tutulabilir. Değerlendirme dışında tutulan standartlar, sunulan hizmet modelinin gereği olarak hâlihazırda sağlanması gereken bir standardın sağlanmaması veya eksik ifa edilmesi halini kapsamaz.
(3) Kuruluşların uygulaması gereken standartlara ilişkin rehberler, talimatlar, formlar ve diğer belgeler Genel Müdürlüğün web sayfasında yayımlanır. Bu belgeler, ayrıca ilgililerle paylaşılmak üzere il müdürlüklerine yazı ile de gönderilir.
(4) Bakanlık; yeni standartlar belirlemeye, mevcut standartları kaldırmaya veya değiştirmeye yetkilidir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Değerlendirme, Değerlendiriciler, Puanlama ile Puanlama Sonucuna İtiraza İlişkin Hususlar
Kuruluşların Değerlendirilmesi
MADDE 6 – (1) Bakanlık, kuruluşların hizmetlerini, yönerge ekinde yer alan standartlar çerçevesinde değerlendirmeye yetkilidir.
(2) Değerlendirme, Genel Müdürlük tarafından yetkilendirilen değerlendiriciler tarafından yapılır. Değerlendirme ekibine, Genel Müdürlükçe uygun görüldüğü takdirde Bakanlık, diğer kamu kurum ve kuruluşları veya sivil toplum kuruluşlarından gözlemci dâhil edilebilir.
(3) Değerlendirmelerin yıllık olarak yapılması esastır. Her yıl değerlendirme dönemi içerisinde olağan değerlendirmeler yapılır. Bakanlık, gerekli gördüğü hallerde belirlediği değerlendirme tarihleri dışında da değerlendirme yapabilir. Genel Müdürlükçe, olağan değerlendirme yapılacak kuruluşlara asgari 5 iş gün önceden değerlendirme tarihi bildirilir.
(4) Kuruluşlar, Bakanlıkça yürütülen değerlendirme çalışmaları sırasında, çalışmaya dair gerekli her türlü bilgi ve belgeyi değerlendirme ekibine vermekle yükümlüdür.
(5) Hizmet sunumuna yeni başlayan kuruluşlarda ilk değerlendirme faaliyete başlanılan tarihten itibaren azami 3 ay içinde yapılır. Değerlendirme yapılıncaya kadar, kuruluşun kalite puanı bulunmaz ve kalite puanına bağlanan haklar kullanılamaz.
(6) Bu yönergenin 10 uncu maddesinde yer alan süreler dâhil olmak üzere, yapılacak iki değerlendirme arasında 18 aydan fazla süre bulunamaz.
Değerlendiriciler
MADDE 7 - (1) Değerlendiricilerin belirlenmesi, yetkilendirilmesi, eğitilmesi ve yetkilerinin alınması konularında Genel Müdürlük yetkilidir.
(2) Değerlendiriciler, Genel Müdürlükçe yapılan eğitim sonucu 2 yıllığına yetkilendirilir. Gerekli görüldüğü takdirde, bu süre Genel Müdürlükçe azami bir yıl daha uzatılabilir.
(3) Değerlendiriciler, değerlendirmeye başlamadan önce ekte yer alan etik taahhütnameyi imzalamakla ve söz konusu kurallara uymakla yükümlüdürler.
(4) Değerlendirici ekip, gerekli görüldüğü takdirde puanlamaya ilişkin bulguları fotoğraf ve video gibi medya ortamları ile, üçüncü kişilerin haklarını ihlâl etmeksizin kayıt altına alarak rapora ekleyebilir. Bakanlık yetkilileri ve değerlendirici ekip, değerlendirme sürecinde vâkıf oldukları kuruluşa ait bilgileri hiçbir suretle üçüncü kişilerle paylaşamaz ve amacı dışında kullanamaz.
(5) Suç oluşturan fiiller ile gizliliğe ilişkin ihlâller, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ile diğer genel kanunlar kapsamında genel hükümlere göre değerlendirilir.
(6) Değerlendiricilerle ilgili iş ve işlemlerde uygulamayı izlemeye ve açıkça düzenlenmeyen hususlara ilişkin uygulamayı yönlendirmeye Genel Müdürlük yetkilidir.
Puanlama
MADDE 8 - (1) Bu yönerge kapsamındaki kuruluşların sunduğu hizmetlerin kalitesi, Bakanlık tarafından puanlama yöntemiyle ölçülür. Yapılacak puanlamada ekte yer alan standartlar esas alınır.
(2) Değerlendirme dışında tutulan standartların bulunması halinde; bunların puanları, alınabilecek azami kalite puanından tenkis edilerek hesaplama yapılır.
(3) Değerlendirme sonucunda alınan puanlar, değerlendirme faaliyetinin bitimini izleyen günden başlamak üzere azami 3 iş günü içerisinde değerlendirme ekibi tarafından değerlendirmeye konu kuruluşun bulunduğu il kalite koordinatörlüğü aracılığıyla Genel Müdürlüğe bildirilir.
(4) Puanlama ile kuruluşların itiraz süreçlerine ilişkin diğer hususlar Genel Müdürlüğün web sayfasında ilan edilir. Kalite puanları, kuruluşlara bildirilmek üzere il kalite koordinatörlüğü birimlerine gönderilir.
(5) Kalite puanı, kural olarak değerlendirmenin yapıldığı yılın 1 Temmuz (dâhil) gününden başlayarak bir sonraki yılın 30 Haziran (dâhil) gününe kadar geçerlidir. Hizmete yeni başlayan kuruluşlarda ise ilk değerlendirmenin yapıldığı tarihten itibaren kalite puanı geçerli kabul edilir.
(6) Bu yönergenin 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasının üçüncü cümlesi kapsamında yapılacak değerlendirmelerde alınan kalite puanının, olağan değerlendirmede alınan kalite puanından farklı olması durumunda, son alınan kalite puanı geçerli olur. Ancak; Bakanlıkça gerekli görülerek yapılan değerlendirmelerde alınan kalite puanının, olağan değerlendirmede alınan kalite puanından fazla olması durumunda, kalite puanına bağlanmış fazlaya ilişkin haklar kullanılamaz.
(7) Bakanlıkça, ilgili standartların veya puanlama esaslarının değiştirilmesi halinde, değişiklikler bir sonraki değerlendirme dönemi içerisinde yapılacak değerlendirmelerde uygulanır. Bir sonraki değerlendirme dönemi başlayıncaya kadar yapılacak değerlendirmelerde, içinde bulunulan yılın değerlendirme döneminde esas alınan standartlar ile puanlama esaslarına göre puanlama yapılmasına devam olunur.
Değerlendirme Sonuçlarına İtiraz
MADDE 9 - (1) Kuruluşlar yapılan değerlendirmeler hakkında yalnızca somut ve maddi hatalara ilişkin itirazda bulunabilir.
(2) Kuruluşlar, itirazlarını değerlendirme veya puanlama sonucunun kendilerine bildirilmesinden itibaren 10 iş günü içinde, gerekçesiyle birlikte yazılı olarak Genel Müdürlüğe bildirir. Belirlenen süre içinde itirazda bulunulmaması halinde değerlendirme sonucu kesinleşir.
(3) İtiraza konu bildirimin posta yolu ile yapılması halinde bildirim iadeli taahhütlü posta ile yapılır. Postada geçecek süreler de ikinci fıkrada anılan süreye dâhildir. Postada yaşanacak gecikmelerden Genel Müdürlük sorumlu değildir. Belirlenen sürede Genel Müdürlüğe ulaşmayan itiraz başvuruları yapılmamış kabul edilir. Usulüne uygun yapılan itiraz başvuruları, Genel Müdürlükçe 15 iş günü içerisinde sonuçlandırılır.
(4) İtiraz üzerine itiraz komisyonu tarafından dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda değerlendirme puanı kesin karara bağlanır.
Değerlendirmeye ilişkin istisnai durumlar
MADDE 10 - (1) Kuruluşlar tarafından sunulan bakım hizmetlerinin bir başka hizmet binasında veya yerleşkede verilmeye başlanması durumunda yeniden değerlendirme yapılır. Kuruluşun talebi halinde değerlendirme, hizmetin yeni yerinde sunulmaya başlandığı tarihten itibaren 2 aya kadar ertelenebilir.
(2) Yangın, sel, deprem gibi doğal afetlere maruz kalan ve hizmetlerini aksatacak düzeyde hasar gören kuruluşlara, talepte bulunmaları halinde 5 aya kadar ek süre verilebilir. Bu süre, söz konusu olayın meydana geldiği günden itibaren başlatılır.
(3) Genel Müdürlük, bu madde kapsamında belirlenen süreleri bir defaya mahsus 1 aya kadar uzatmaya yetkilidir.
(4) Bu madde kapsamında verilen ek süreler içerisinde, varsa önceki kalite puanı geçerliliğini korur.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
GEÇİŞ HÜKÜMLERİ
İlk Eğitimlerin Yapılması ve Kalite Koordinatörlüklerinin Belirlenmesi
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Değerlendirici olarak yetkilendirilecek personele yönelik ilk eğitim ile değerlendirici eğitimlerinde eğitici olarak görev alacak kişilere yönelik eğitici eğitimi, Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde Genel Müdürlükçe düzenlenir. Bu hususta uygulamayı yönlendirmeye Genel Müdürlük yetkilidir.
(2) Bu yönerge yayımlandıktan sonraki 3 ay içinde illerde il kalite koordinatörlüğü görevini üstlenecek birimler ile kuruluş kalite temsilcileri belirlenerek, Bakanlık İl Müdürlükleri aracılığıyla Genel Müdürlüğe bildirilir.

Hazırlıkların Tamamlanması
GEÇİCİ MADDE 2– (1) İlgili kuruluşlar, bu yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde BHKS kapsamında gerekli hazırlıklarını tamamlar. Değerlendirmeler, bu sürenin bitiminden itibaren başlatılır. Bu süre, gerek duyulması halinde Genel Müdürlükçe bir defaya mahsus 1 aya kadar uzatılabilir.

İş ve İşlemlerin Yürütülmesi
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Bu Yönerge kapsamında kuruluşlarda yerinde yapılması gereken işlemler hariç bütün işlemler, Yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 2 yıl içerisinde oluşturulacak elektronik alt yapı aracılığıyla gerçekleştirilir. Bu alt yapı oluşturuluncaya kadar geçecek sürede yapılması gereken bütün işlemler, Bakanlık, il müdürlükleri ve il kalite koordinatörlükleri aracılığıyla Bakanlığın hâlihazırda kullandığı sistemler üzerinden yapılacak yazışmalarla yürütülür.

İlk Değerlendirmeler
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Bu yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren yapılacak ilk değerlendirmeler, değerlendirme dönemi içerisinde yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın olağan değerlendirme olarak kabul edilir. Bir sonraki değerlendirmeler yapılıncaya kadar, ilk değerlendirmede alınan kalite puanları geçerlidir.

Yürürlük
MADDE 11 - (1) Bu yönerge onaylandığı tarihte yürürlüğe girer.

Yürütme
MADDE 12 – (1) Bu Yönerge hükümlerini Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yürütür.

Ek-2 BHKS metni

EK-3 Sertifikalı BHKS Değerlendiricisi Etik Taahhütname

BHKS Kitap