Koruyucu aile; çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakımları bir süre için sağlanamayan çocuklarımızın kendi aile ortamlarında eğitim, bakım ve yetiştirilme sorumluluğunu kısa veya uzun süreli olarak, ücretli veya gönüllü statüde devlet denetiminde paylaşan, hissettikleri toplumsal sorumluluğu gösterebilen uygun aile ya da kişilerdir.
Koruyucu aile hizmeti ile amaç; korunma ve bakım altında bulunan çocuğun, karmaşık ve sorunlu olan dönemini örselenmeden geçirmesini ve normal hayatını devam ettirmesini sağlamaktır. Koruyucu aile, kurumla işbirliği içinde; çocuğa, öz ailesi, okulu ve çevresiyle ilişkilerini devam ettirmelerini sağlayarak yardımcı olur.
Ülkemizde T.C. vatandaşı olup sürekli olarak Türkiye’de ikamet eden, 25-65 yaş aralığında bulunan, en az ilkokul mezunu, düzenli geliri bulunan, evli/bekâr veya çocuklu/çocuksuz herkes (çocuğun biyolojik anne-babası ya da vasisi dışındaki kişiler) koruyucu aile olabilir.
Bakım kuruluşlarında koruma ve bakım altında bulunan çocuklarımızla, gönüllü aile olarak; kendi ilgi, yetenek ve eğitimleriniz doğrultusunda katkı vermek amacıyla, etkinlik ve çalışmalar yapabilirsiniz. Ayrıca isteğiniz doğrultusunda ve uygun görülmesi halinde çocuklarımızı resmi tatil ve özel günlerde yatılı olarak evinizde misafir edebilirsiniz. Koruyucu aile hizmetinde ise çocuk hakkında yeni bir hizmet modeli belirlenene kadar, çocuk sizinle birlikte ailenizin bir üyesi olarak yaşar.
Evlat edinme Türk Medeni Kanunu’nun 305 ila 320’nci maddelerinde düzenlenen, mahkeme kararıyla neticelenen bir süreçken koruyucu ailelik Sosyal Hizmetler Kanunu’nun 24’üncü maddesi ve Koruyucu Aile Yönetmeliği kapsamında kuruluş bakımına alternatif koruma altındaki çocukların aile yanında bakımlarına yönelik süreli ve geçici bir hizmet modelidir. İki hizmet arasındaki farklar aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
|
|
EVLAT EDİNME
|
KORUYUCU AİLE
|
|
Ana ve babaya ait olan haklar ve yükümlülükler
|
Haklar ve yükümlülükler tamamen evlat edinen aileye geçmektedir. Aile, biyolojik anne-baba hükmünü taşımaktadır.
|
Haklar ve yükümlülükler koruyucu aileye geçmemektedir.
|
|
Miras Hakkı
|
Evlat edindirilen çocuk, evlat edinenin mirasçısı olmaktadır.
|
Çocuk, koruyucu ailenin mirasçısı olamamaktadır.
|
|
Nüfus İşlemleri
|
Evlat edinen isterse çocuğa yeni bir ad verebilir, çocuk evlat edinenin soyadını almaktadır. Nüfus kaydında çocuğun ana ve baba adı olarak evlat edinen kişilerin adı gözükmektedir. Evlat edindirilen çocuğun miras ve başka haklarının zedelenmemesi, aile bağlarının devam etmesi için çocuğun naklen geldiği aile kütüğü ile evlat edinenin aile kütüğü arasında her türlü bağ kurulmaktadır.
|
Koruyucu aile çocuğa yeni bir ad ve soy ad verememektedir. Biyolojik ailenin verdiği adı ve soyadı taşımaktadır. Nüfus kaydında çocuğun ana ve baba adı olarak biyolojik ailenin bilgileri gözükmektedir.
|
|
İstihdam Hakkı
|
Çocuk kurumun tanıdığı istihdam hakkından faydalanamamaktadır.
|
Çocuk kurumun tanıdığı istihdam hakkından faydalanmaktadır.
|
|
Korunma Kararı
|
Evlat edinme işlemi mahkeme kararıyla tamamlandığında korunma kararı kalkmaktadır.
|
Koruyucu aile hizmeti çocuğun korunma kararı kaldırılıncaya kadar devam etmektedir.
|
|
Aylık Ödeme
|
Evlat Edinen ailelere ödeme yapılmamaktadır.
|
Koruyucu ailelere, çocuğun bakım ve yetiştirilme masraflarına karşılık olarak Yönetmelik ile belirlenen oranlarda ve kalemlerde aylık ödeme yapılmaktadır.
|
|
Hizmet Takibi
|
Çocuk, mahkeme kararı öncesi 1 yıl süre ile geçici bakım sürecinde periyodik olarak izlenmektedir. Evlat edindirilen çocuğun korunma ihtiyacı olan çocuk statüsü sonlandırılmaktadır.
|
Çocuk hakkında verilen koruma kararı devam etmekte olup çocuğa ilişkin izlemeler periyodik olarak Bakanlığımız tarafından devam ettirilmektedir.
|
Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli
Veli ya da vasi dışında kalan kan bağı bulunan akrabalar ya da çocuğun iletişim içinde olduğu veya tanıdığı bakıcı, komşu gibi yakın çevresinde olan kişi ve ailelerin sağladığı bakımdır.
Geçici Koruyucu Aile Modeli
Acil koruma gereken ve henüz kuruluş bakımına yerleştirilmemiş ya da kendisi için planlanan hizmet modelinden çeşitli nedenlerle henüz yararlandırılamamış çocuklar için; eğitim alan ailelerce sağlanan, birkaç gün ile en fazla bir ay arasında değişen bakımdır.
Süreli Koruyucu Aile Modeli
Öz ailesi yanına kısa sürede döndürülme imkanı bulunmayan ya da kalıcı olarak aile yanına yerleştirilemeyen çocuklara, kişi ve ailelerin sağladığı bakımdır.
Uzmanlaşmış Koruyucu Aile Modeli
Özel zorlukları ve ihtiyaçları olan çocuklara yardımcı olabilecek lisans eğitimine sahip olan veya aldıkları eğitimler ile profesyonel düzeye gelmiş kişi ve ailelerin sağladığı bakımdır.
Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli dışında; genel ebeveynlik becerilerinin kazanıldığı; temel ana-baba eğitimleri, çocuk gelişimi, iletişim vb. konularda eğitim alınması çocukla iletişim açısından yararlı görülmektedir. Bu eğitimler ilgili kurum personeli tarafından ücretsiz olarak verilir.
Evet, kendi çocuğunuz olsa dahi koruyucu aile olabilirsiniz.
İkamet ettiğiniz ildeki Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne dilekçe ile başvurabileceğiniz gibi, e-devlet (https://www.turkiye.gov.tr/ashb-koruyucu-aile-ilk-gorusme-talebi adresi) üzerinden de müracaat edebilirsiniz.
Koruyucu Aile Yönetmeliği kapsamında ailelerden çeşitli belgeler istenmekte(saglık rapou, adli sicil kaydı, öğenim belgesi, gelir belgesi vb) bununla birlikte çocuk ile koruyucu aile ilişkileri açısından önem taşıyan temel mesleki değerlendirmelerine esas oluşturacak incelemeler yapılmaktadır.
Evet, evinizde çocuk için uygun bir ortam düzenlemeniz ve aileniz ile sosyal çevrenizi bu konuda hazırlamanız gerekmektedir.
Evet, yaş grubu ve cinsiyetle ilgili bir tercihte bulunabilirsiniz. Ancak koruyucu aile yanına çocuk yerleştirilirken çocuğun bütünsel gelişim ihtiyaçlarını karşılayabilecek aile yanına yerleştirilmesi hususunda hassasiyet gösterilmektedir.
Koruyucu aile yanına en fazla üç çocuk yerleştirilebilmektedir. Kardeş olan çocukların bir arada büyümelerinin sağlanabilmesi için ise aynı aile yanına yerleştirilmesi tercih edilmektedir.
Çocuğun korunma altına alınma nedenine bağlı olarak öngörülen hizmet modelinin süresi uygulama planı kapsamında değişkenlik gösterecektir.
Biyolojik aile görüşmeleri, kurum tarafından uygun görülmesi halinde, koruyucu aile biriminin denetiminde, ayda en az 1 kez gerçekleştirilmektedir.
Evet. Korunma ve bakım altında bulunan özel gereksinimli çocuklarda koruyucu aile hizmetinden yararlandırılmaktadır.
Evet, korunma ve bakım altında bulunan yabancı uyruklu çocuklara da koruyucu aile olabilmeniz mümkündür.
Çocukların yaşları, eğitimleri ve özel durumları dikkate alınarak; çocukların ihtiyaçlarının karşılanması için, koruyucu aileye ödeme yapılmaktadır. Başvuru sırasında ilgili sosyal çalışma görevlisi tarafından ailelere bu konuda detaylı bilgi verilmektedir.
Evet Kurumun onayının olması durumunda gerçekleştirebilirsiniz. Koruyucu ailenin görev veya tatil amacı ile çocuğu beraberinde yurt dışına götürebilmesi talebi; veli, vasi veya kayyumun izni, çocuk ve aileyi izlemekle görevli sosyal çalışma görevlisinin uygun görüşü ile komisyona sunulur. Komisyon tarafından çocuğun yurt dışına çıkmasının uygun görülmesi halinde, il müdürünün teklifi ve mahalli mülki amirin onayı ile gerekli izin verilir
Koruyucu aile sürecinden sorumlu sosyal çalışma görevlimiz ile iletişim kurabilirsiniz. Ayrıca Bakanlığımızın çağrı merkezi olan ALO 183 hattı ve İl Müdürlüklerinin nöbetçi personeliyle irtibata geçebilirsiniz.
Koruyucu aile olmak, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 28’inci maddesinde mavi kart sahiplerine ilişkin sınırlamalar içerisinde yer almadığından, mavi kart sahipleri koruyucu aile olabilmektedir.
Söz konusu işlemler; çocuk hakkında uygulanan mahkeme kararları kapsamında çocuğa hizmet veren tüm tarafların (kurum, koruyucu aile, biyolojik aile ve görüşlerini ifade edebilecek yaştaysa çocuğun) görüşleri alınarak koruyucu aile birimince yürütülmektedir.
Mevzuat kapsamında; çocuğun anne veya babası ya da vasisinin (çocuğu temsil etmekle görevli kişilerin) koruyucu aile olamayacağı hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla koruyucu aile hukuki anlamda çocuğu temsil etmeye yetkili değildir. Bu sebeple koruyucu aile ve kurumun işbirliği içinde olması önem taşımaktadır.
